تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که افکاری که در هر لحظه در ذهنتان می چرخند چه شکل و شمایلی درون مغزتان دارند؟! مثلا همین الان خیلی ساده به جایی که در آن حضور دارید فکر کنید٬ آیا دوست داشتید که می توانستید تصاویری زنده از فعالیت های مغزتان در حین همین فکر کردن را ببینید؟ خب برای پاسخ به این سوال نیازی نیست که ژول ورن باشید یا خیال پردازی های آنچنانی کنید٬ چرا که حالا میتوانیم با استفاده از یک فن آوری جدید فعالیت های فکری مغز انسان را بصورت آنی و همزمان و درست به مانند پخش زنده ی تلویزیونی یک رویداد٬ به تصویر بکشیم! این فن آوری تازه که “مغز شیشه ای” نام گرفته در مدت یک سال توسط یک متخصص علوم مغز و اعصاب در دانشگاه کالیفرنیا-سان فرانسیسکو بنام آدام گازالی و یک طراح بازیهای کامپیوتری معروف بنام فیلیپ روزِدال طراحی شده است
در این فن آوری جدید از ترکیبی از روش های واقعیت مجازی٬ تصویربرداری های (اسکن) مغز به کمک ام آر آی و ثبت فعالیت های الکتریکی مغز استفاده شده است تا در نهایت به فرد این امکان را بدهد که سفری خارق العاده و هیجان انگیز به اعماق ذهن و مغز خویش را تجربه نماید
روزدال و گازالی این فن آوری منحصر به فرد را اخیرا در نمایشگاهی در آستین تگزاس به نمایش عموم گذاشتند؛ جایی که در مقابل چشمان حیرت زده و مشتاق تماشاچیان حاضر تصاویری زنده و سه بعدی از افکار ذهن همسر آقای روزدال را در یک صفحه ی مانیتور بزرگ پخش کردند. خانوم روزدال کلاه مخصوصی بر سر داشت؛ این کلاه پر از الکترودهایی بود که برای اندازه گیری و ثبت فعالیت های الکتریکی لحظه ای در مناطق مختلف مغز (و نیز اختلاف آنها با یکدیگر) توسط دستگاه انسفالوگرام مورد استفاده قرار می گیرد. ثبت این فعالیت های الکتریکی بسیار سریع است بطوریکه تغییرات الکتریکی بخش های مختلف مغز را در کسری از ثانیه (یک دهم ثانیه یا کمتر) ثبت می کند. همچنین پیش از آن با استفاده از ام آر آی مغز فرد با وضوح بالایی تصویربرداری (اسکن) شده تا تصویری کلی و دقیق از شکل و ساختار آن با جزییات بسیار بدست آید. تصاویر حاصل از ام آر آی به شما امکان دیدن سلولهای عصبی را نمی دهد ولی ساختار و اجزای کلی مغز شما را با دقت و جزییات فراوان نشان می دهد. با استفاده از یک روش دیگر تصویر برداری مغز که اختصارا دی تی آی نامیده میشود تصاویری از رشته ها و ارتباطات (مسیرهای) عصبی مغز نیز تهیه شد. مجموع این تصاویر به گازالی و همکارانش این امکان را داد تا همزمان اجزا و ساختارهای مغز و نیز مسیرهای عصبی آن را در یک فضای سه بعدی ترکیب نمایند. همچنین برای مشاهده ی فعالیت های لحظه ای مغز بصورت سه بعدی عینک مخصوص واقعیت مجازی تعبیه شده بود
در حال حاضر فن آوری “مغز شیشه ای” نمی تواند دقیقا به ما نشان بدهد که فرد در حال فکر کردن به چه چیزیست٬ اما میتواند یک تصویر کلی از فعالیت های مغز در حین فکر کردن را به نمایش بگذارد. ویدیوی زیر که توسط دانشگاه کالیفرنیا-سان فرانسیسکو ضبط شده چگونگی ثبت و نمایش فعالیت های مغز بوسیله ی “مغز شیشه ای” را نشان می دهد. رنگ های متفاوتی که در این ویدیو می بینید فرکانس های متفاوتی از فعالیت های الکتریکی مغز می باشند٬ همینطور مسیرهای عصبی متفاوتی که در مغز طی می کنند. مناطق سفید رنگ هم رشته های عصبی مغز می باشند
این فن آوری جدید میتواند در ثبت اطلاعات مغز افراد در آزمایشات گوناگون و نیز بررسی ایده ها و نظریات مختلفی پیرامون نحوه ی عملکرد و پردازش اطلاعات در مغز مورد استفاده قرار بگیرد؛ همچنین برای کمک به بهبودی سریعتر افرادی که دچار اختلالات و یا آسیب های مغزی می باشند
گازالی می گوید: “تا پیش از این ما هرگز قادر نبوده ایم که به درون ساختار مغز راه یابیم و آنچه که در آن در حال رخ دادن است را بصورت زنده مشاهده نماییم” و به گفته ی او قدم بعدی استفاده از آن در نوروفیدبک (بازخورد عصبی؛ در این روش با ارائه ی شمایی از فعالیت های عصبی مغز به فرد و با استفاده از تکالیف و فعالیت هایی هدفمند٬ به وی کمک میشود تا اشکالات و نواقص کارکردی مغز خود را بهبود بخشیده یا اصلاح و ترمیم نمایند) خواهد بود. برای همین منظور او و همکارانش با استفاده از همین فن آوری جدید یک بازی ویدیویی ساخته اند که توانمندی های شناختی (توجه٬ حافظه٬ استدلال٬ قضاوت و..) سالمندان را بهبود می بخشد
روزدال نیز پیش بینی می کند که روزی در آینده ای نه چندان دور شاهد آن خواهیم بود که افراد بتوانند به شکلی مجازی با یکدیگر ارتباط برقرار نمایند بطوریکه در این تعامل مجازی افکار و درونیاتشان نیز قابل مشاهده باشد. چیزی که می تواند برای بسیاری هیجان انگیز و یا برای بسیاری دیگر حتا رعب آور باشد؛ اینکه مثلا در حین صحبت با دوستتان بتوانید از افکار و ذهنیات یکدیگر آگاهی یابید! محققان امیدوارند که در نهایت با رمزگشایی کدهای مغزی بتوانند "تصاویری مجازی" از افکار فرد را نیز به نمایش بگذارند. به یاد اون شعر مولانا افتادم که گفته بود
باش تا روزی که آن فکر و خیال
بر گشاید بی حجابی پر و بال
یک فسانه راست آمد یا دروغ
تا دهد مر راستی ها را فروغ
No comments:
Post a Comment